نقش اسطوره‌ها در روان‌شناسی فردی و اجتماعی با تأکید بر نظریات جوزف کمپبل و تحلیل داستانهای عامیانه ایرانی؛ اسکندرنامه و فیروزشاهنامه
کلمات کلیدی:
اسطوره, طلسم, داستان های عامیانه فارسی, فیروزشاه نامه, اسکندرنامهچکیده
این مقاله به بررسی چارچوب سفر قهرمان به‌عنوان نظریه‌ای اسطوره‌ای که توسط جوزف کمبل معرفی شده، پرداخته و نحوه تجلی این سفر در روایت‌های عامیانه ایرانی را تحلیل می‌کند. در این مقاله، سعی می‌شود تا ویژگی‌های اصلی سفر قهرمان را در داستان‌هایی مانند اسکندرنامه و فیروزشاهنامه مورد بررسی قرار دهیم و ارتباط آن‌ها با ساختار اسطوره‌ای و فرهنگی ایران مورد تحلیل قرار گیرد. هدف این پژوهش تحلیل اسطوره، طلسم و سفر قهرمان در داستانهای عامیانهی بلند، بررسی الگوی سفر قهرمانان برای رسیدن به هدف، روند تحول طلسمشکنی در ادبیات عامیانه می‌باشد. با مطالعه انجام شده طلسم در قصه‌های عامیانهی بلند فارسی، به‌ویژه آثار حماسی و فانتزی‌محور مانند اسکندرنامه و فیروزشاهنامه، عمیقاً ریشه در سنت‌های اسطوره‌ای و فرهنگی ایرانی دارد و بخشی از ساختار روایی این نوع داستان‌ها است. به طور خلاصه، در افسانه‌ها و اسطوره‌ها، طلسمشکنی لزوماً یک عمل مثبت و بی‌دردسر نیست و می‌تواند به دلایل مختلف، با عواقب ناخواسته و پیچیدگی‌های اخلاقی همراه باشد. این موضوع نشان می‌دهد که داستان‌پردازان با ظرافت، به لایه‌های پنهان و پیچیدگی‌های مفهوم “آزادی” پرداخته‌اند. طلسم در اسکندرنامه، اثر نقالی شیخ‌علی، بخشی از داستان‌سرایی و اسطوره‌سازی پیرامون شخصیت اسکندر مقدونی است. اسکندر در این اثر نه تنها به عنوان یک فاتح و فرمانده نظامی معرفی می‌شود، بلکه در وجهی اساطیری نیز به تصویر کشیده می‌شود. فیروز شاه نامه، اثر تاریخی و ادبی به سفارش فیروز شاه، حاکم دین‌داران و بلخ، است که در آن داستانهای متمایز و افسانه‌ای از شجاعت، دلاوری و اسطوره‌های ایران باستان روایت شده‌اند. طلسم‌ها در این متون، نه تنها نماد قدرت‌های ماورایی بودند، بلکه نشانه‌ای از ترس و امید انسانی در برابر سرنوشت و چالش‌های زندگی نیز به شمار می‌رفتند.
دانلودها
مراجع
1. Kazzazi M-Ja-D. Dream, Epic, Myth. Tehran: Markaz Publishing; 1997.
2. Campbell J. The Power of Myth. Tehran: Markaz Publishing; 1998.
3. Green W, Lee M, Willingham J. Principles of Literary Criticism. Tehran: Niloufar Publications; 1997.
4. Khamseh S. Innovation and Defamiliarization in the Representation of Mythological Entries in Contemporary Poetry. Scientific-Promotional Quarterly. 2006(6).
5. Khamseh S. The Influence of the Archetype of the Savior and Messiah in Contemporary Iranian Poetry. Literary Research Journal. 2005(4).
6. Jung CG. Man and His Symbols. Tehran: Yasaman Publications; 1997.
7. Hinnells J. Understanding Iranian Myths. Babol: Cheshmeh Publishing; 1994.
8. Yahaghi MJ. Dictionary of Myths and Narratives in Persian Literature. Tehran: Farhang Moaser Publishing; 2007.
9. Mohammadi MH. Dictionary of Allusions in Contemporary Poetry. Tehran: Mitra Publishing; 2006.
10. Hamilton E. A Journey Through Greek and Roman Myths. Tehran: Asatir Publications; 1997.
11. Master H. Bible Dictionary. Tehran: Asatir Publications; 2004.
12. Salajegheh P. The Wandering of Mythological Symbols in Poetic Thought. Book of the Month: Literature and Philosophy. 2002;6(2).
13. Beshara S. Aesthetics and Poetry. [Online article].
