خوانش نمایشی داستان اویس قرنی در تذکره الاولیاء عطار نیشابوری

چکیده

تذکره الاولیاء عطار، اثری عرفانی با نثری ساده و در قسمت­هایی مسجّع که در آن احوال هفتاد و دو تن از اولیاء و مشایخ صوفیه بیان شده است. عطار کوشیده است شرایط سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و ادبی روزگار خود را نشان دهد. در بررسی جنبه­های نمایشی، علاوه بر دانستن ذهن و زبان عطار باید بر عناصر جنبه­های نمایشی، هم­چون ساخت­مایه­های نمایشنامه، گونه، سبک و شیوۀ نمایش، آشنایی و احاطۀ کامل داشت. داستان اویس قرنی، قابلیت­های نمایشی بالقوّه­ای دارد که با جستجوی عناصر نمایشی در داستان و تحلیل راه­های گوناگون به کارگیری آن‌ها در نمایش به فعلیّت درمی­آید. سؤالی که مطرح می­شود این است که جنبه­های نمایشی در این داستان کدامند و با تحلیل این جنبه­ها چگونه می­توان خوانش نمایشی به وجود آورد؟ روشی که در این پژوهش به کار رفته، تحلیلی- توصیفی است و مطالعات و جمع­آوری اطلاعات با روش تحقیق کتابخانه­ای صورت گرفته است. آن­چه که از این تحقیق به دست می­آید تا حدودی ارزش نمایشی نمونه­ای از داستان­های تذکره الاولیاء را نشان می­دهد و بستر را برای تبدیل نمونه­های دیگر به نمایشنامه فراهم می­کند.