بررسی کنایه و نقش آن در زیبا سازی کلام در دیوان کمال خجندی

نویسندگان

    فاطمه رابونیک کارشناسی ارشد ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
    حسین اسکندری ورزلی * استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران skandari@iaurasht.ac.ir

کلمات کلیدی:

کمال خجندی, دیوان اشعار, بیان, کنایه, صناعات ادبی, تشبیه

چکیده

هنر از جمله ادبیات بیان غیر‌مستقیم و هنری است و شاعران و نویسندگان از امکانات مختلفی برای دستیابی به این هدف استفاده می‌‌‌‌کنند از جمله این ابزارها کنایه است. کنایه در عین حال که غیرمستقیم و هنری است و از برجسته ترین ترفند‌های زیبا ‌آفرینی در کلام است، بر بستر فرهنگ و آداب و رسوم جامعه‌ای که در آن بوجود آمده متولد و رشد می‌کند. یكی از ویژگی‌های غزل‌های كمال این است كه در آیینۀ غزلهای او گاه‌گاهی جلوه‌هایی از ادبیات و باور‌داشت‌های مردم چون ضرب‌المثل‌ها، كنایه‌ها، مصطلحات و باور داشت‌های مردم نیز تجلی می‌یابند و از چنین مسایلی در بیان اندیشه‌های شاعرانهء‌خود سود برده‌است. و این امر می‌تواند سبب رنگینی بیشتر شعرهای او گردد. یکی از ابزار‌های مورد استفاده کمال خجندی کنایه است که در تحقیق حاضر به بررسی کنایات و نقش آن در زیبا‌سازی کلام در دیوان کمال خجندی پرداخته شده است. در این پژوهش که به‌صورت مطالعه نظری است و به شیوه پژوهش کتابخانه‌ای انجام شده است، کنایات در دیوان کمال خجندی به هدف نشان دادن اهمیت کنایات و نقش آن در زیباسازی کلام در سبک عراقی و به شیوۀ تحلیلی و توصیفی بررسی شده‌است. مشاهده شد حجم وسیعی از کنایاتی که شاعر در دیوان خود به کار برده‌است در ساختمان آن اجزای بدن انسان به کار رفته‌است. همچنین در به کار بردن کنایات در اشعار خود به صناعات ادبی توجه داشته‌است و ایهام، تناسب، تکرار و جناس بیشتر از همه جلوه‌گری می‌کند. و شاعر در بعضی از کنایاتش در نقش عناصر تشبیه استفاده کرده است. بنابراین باید گفت کمال خجندی به نقش کنایه در زیبایی‌آفرینی پی برده است و به شیوه مطلوب از عنصر زیبایی‌آفرینی کلام(کنایه) برای بیان اندیشه‌ها، عواطف و احساسات شاعرانه‌اش استفاده کرده‌است و ترکیب جملات کنایی با تشبیه و سایر صناعات ادبی به‌صورت آگاهانه بوده که نشانه تبهر شاعر است.

دانلودها

دسترسی به دانلود اطلاعات مقدور نیست.

مراجع

1. Grice WJ. Literature and Its Reflection: Agah Publications; 1984.

2. Shafii Kadkani MR. Periods of Persian Poetry: Sokhan Publishing; 2001.

3. Shafii Kadkani MR. Imagery in Persian Poetry: Agah Publishing; 2010.

4. Kazazi MJa-D. Aesthetics of Persian Speech 1: Rhetoric: Markaz Publishing; 1989.

5. Razmjoo H. Literary Genres and Their Effects in Persian Language: Astan Quds Razavi Publications; 1991.

6. Hashemi A. Jawaher al-Balagha fi al-Ma'ani wa al-Bayan wa al-Badi': Sadegh Publishing; 2006.

7. Sarvatian B. Meanings and Rhetoric: University Publishing Center; 2011.

8. Homa'i Ja-D. Meanings and Rhetoric: Homa Publishing; 1994.

9. Homa'i Ja-D. The Art of Eloquence and Literary Techniques: Nama Publishing; 1995.

10. Shamisa C. Rhetoric: Tabesh Publishing; 2006.

11. Agha Zeinali Z, Agha Hosseini H. Analytical Comparison of Allegory and Irony in Persian and English Literature. Kavoshnameh of Persian Language and Literature. 2008(17):95-127.

12. Zarrinkoub A. Poetry Without Lies and Poetry Without Masks: Javidan Publications; 1977.

13. Khaqani Aa-D. Diwan of Khaqani: Zavar Publishing; 1989.

14. Mirzania M. Dictionary of Allegory: Amir Kabir Publishing; 2003.

15. Safa Z. History of Literature in Iran and in the Realm of Persian Language: Ferdowsi Publications; 1990.

16. Aqighi Bakhshayeshi A. Baba Kamal Khujandi: Thoughts and Contemporaries. Keyhan Andisheh. 1996(70):185-93.

17. Ma'dan Kan Ms. Distinguished Features of Khajandi's Poetry. Nameh Farhangestan. 1997(9):55-64.

دانلود

چاپ شده

۱۴۰۳/۰۹/۰۱

ارسال

۱۴۰۳/۰۶/۲۸

بازنگری

۱۴۰۳/۰۸/۱۷

پذیرش

۱۴۰۳/۰۸/۲۸

شماره

نوع مقاله

مقالات

ارجاع به مقاله

رابونیک ف. .، و اسکندری ورزلی ح. . (1403). بررسی کنایه و نقش آن در زیبا سازی کلام در دیوان کمال خجندی. گنجینه زبان و ادبیات فارسی، 2(3)، 175-189. https://jtpll.com/index.php/jtpll/article/view/118

مقالات مشابه

1-10 از 41

همچنین برای این مقاله می‌توانید شروع جستجوی پیشرفته مقالات مشابه.