بررسی استعاره­های مفهومی اندام­واژه­ها در داستان یک شهر احمد محمود

نویسندگان

    لیلا هلاکوپور گروه زبانشناسی همگانی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
    آرزو مولوی وردنجانی * گروه زبان انگلیسی، واحد امیدیه، دانشگاه آزاد اسلامی، امیدیه، ایران. molavi.a@iau.ac.ir
    محمد علیپور گروه زبان انگلیسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

کلمات کلیدی:

زبان شناسی شناختی, استعاره مفهومی, اندام واژه, داستان یک شهر احمد محمود

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی کارکرد اندام‌واژه‌ها در قالب سه نوع استعاره مفهومی شامل ساختاری، جهتی و هستی‌شناختی در رمان داستان یک شهر احمد محمود انجام شده است. چارچوب نظری پژوهش بر اساس الگوی لیکاف و جانسون (1980) بنا شده است که استعاره را نه صرفاً یک عنصر زبانی، بلکه سازوکاری بنیادین برای سازمان‌دهی اندیشه و تجربه می‌داند. روش تحقیق، توصیفی–تحلیلی است و داده‌ها از گفتمان‌های مرتبط با زندگی شهری در یک شهر خاص گردآوری و با بهره‌گیری از نرم‌افزار SPSS  مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. نتایج نشان می‌دهد که در مجموع 462 مورد کاربرد استعاری شناسایی شده که بیشترین بسامد به استعاره ساختاری با 216 مورد (46.75٪) تعلق دارد. این نوع استعاره نشان‌دهنده تمرکز نویسنده بر سازمان معنایی، روابط مفهومی و ساختار روایت است. استعاره جهتی با 160 مورد (34.63٪) در رتبه دوم قرار دارد و بیانگر برجسته‌سازی حرکت، جهت‌گیری و کنش شخصیت‌ها در تعامل با محیط شهری است. کمترین بسامد مربوط به استعاره هستی‌شناختی با 86 مورد (18.61٪) می‌باشد که بیشتر تجربه‌های وجودی، خودآگاهی و ابعاد فلسفی شخصیت‌ها را بازنمایی می‌کند. این توزیع نشان می‌دهد که احمد محمود از اندام‌واژه‌ها نه‌تنها در توصیف فیزیکی، بلکه به‌گونه‌ای هدفمند در خدمت ایجاد تعادل میان ابعاد ساختاری، حرکتی و روان‌شناختی روایت بهره گرفته است. جهت ارزیابی معناداری الگوی توزیع استعاره‌ها، آزمون کای‌دو اجرا شد. مقدار کای‌دو 1585.021 با 21 درجه آزادی و سطح معناداری 0.000 نشان داد که توزیع استعاره‌ها در متن تصادفی نیست و تفاوت‌های مشاهده‌شده کاملاً معنادار است. مقدار نسبت دست‌نمایی (957.178) و رابطه خطی (102.646)، هر دو با سطح معناداری 0.000، بیانگر وجود رابطه‌ای قوی و سازمان‌یافته میان انواع استعاره‌هاست و نشان می‌دهد که تغییرات فراوانی یک نوع استعاره با نوع دیگر هماهنگ و قابل پیش‌بینی است. این یافته‌ها تأیید می‌کند که کاربرد استعاره‌های ساختاری، جهتی و هستی‌شناختی در متن از یک الگوی هدفمند و نظام‌مند پیروی می‌کند.

دانلودها

دسترسی به دانلود اطلاعات مقدور نیست.

مراجع

1. Hasanzadeh Nīrī MH, Ḥamīdfar AA. Literary Metaphor and Conceptual Metaphor. Journal of Literary Criticism and Rhetoric Research. 2020;9(3):1-23.

2. Tavakkolnīā M, Mīrḥoseinī Y, Hosūmī V, Mūsawī Bafrooei M. The Function of Conceptual Metaphors in Explaining the Concept of "God" in Nahj al-Balagha. Nahj al-Balagha Research. 2018;17(58):171-89.

3. Armān A, Alavī Moqaddam M, Tasnīmī A, Elyāsī M. Analyzing the Central Mapping of Conceptual Metaphors and Image Schemas of the Words "Water" and "Fire" in Proverbs Derived from Persian Literature. Persian Language and Literature (Journal of the Faculty of Literature and Humanities, Kharazmi University). 2021;29(90):7-24.

4. Barātī F, Sa'īdī S. Investigating the Status of Metaphor and Types of Simile in Pre-Islamic Arabian Poetry. Ormazd Research Journal. 2021(55, Annex 2):299-326.

5. Raẓavīān H, Ṭahmāsabī Bīrganī Ṣ. The Role of Topic in the Application of Conceptual Metaphor. Linguistic and Rhetorical Studies. 2017;8(16):135-56.

6. Ṣafdarī Z. The Conceptual Metaphor of Self/Soul in Rumi's Masnavi. Ormazd Research Journal. 2019(48):128-50.

7. Mehragān MR, Dehqān A, Abū'ī Ardakān M, Ṣādeghī Moqaddam MR. Metaphorical Operations Research (MOR): A New Look at Paired Stock and Binary Star Metaphors. Industrial Management. 2022;14(1):80-114.

8. Mūsawī SS, Raḥīmī M. Earth and Sky Based on Metaphor (The Metaphorical Process of Giving Meaning to Natural Phenomena Based on Directional Metaphors). Linguistic and Rhetorical Studies. 2020;11(22):471-96.

9. Zakā'ī H, Bāgherzadeh Kasmanī M, Ardebilī L. Investigating the Directional Metaphor of the Word Life in the Quran, Based on the Conceptual Metaphor Theory. Quranic Studies and Islamic Culture. 2019;3(4):45-69.

10. Alīzādeh N, Rūḥī Kiyāsar A. Conceptual Metaphors in the Poetry of the Holy Defense. Resistance Literature (Literature and Language Journal of the Faculty of Literature and Humanities, Kerman). 2018;10(18):247-65.

11. Golshā'ī R. Critique and Review of the Book "Metaphor.". Critical Research Journal on Texts and Programs of Humanities. 2021;21(1):259-82.

12. Bakhtiyārī Nasab S, Maḥmūdī K. The Conceptual Metaphor Constellation of Lama'āt. Mystical Literature and Mythology (Persian Language and Literature). 2018;14(51):83-114.

13. Shahīdī Tabār M, Shahīdī Tabār A, Mursalī F. Linguistic Study of the Conceptual Metaphor "Society is a Human Being" in the Holy Quran. Linguistic Research of the Quran. 2025;14(2):65-78.

14. Ṭāherī M, Archandanī M. Investigating the Role of Conceptual Metaphors in the Evolution of Literary Styles (Focusing on Body-Domain Metaphors in the Poetry of Farrukhī Sīstānī, Anvarī, and Hafez). Persian Language and Literature Research. 2020(59):1-18.

15. Khātamīnīā M, Hasanzadeh Nīrī MH. Directional Metaphors at the Beginning of the Shāhnāmeh. Literary Textual Research (Persian Language and Literature). 2019;23(82):7-34.

16. Allāmī Z, Karīmī T. Cognitive Analysis of the Conceptual Metaphor of Beauty in the Masnavi and Divān-e Shams. Persian Language and Literature (Journal of the Faculty of Literature and Humanities, Kharazmi University). 2016;24(80):137-59.

17. Forūzānfar A. Linguistic Analysis of the Conceptual Metaphor "Love" in the Ghazals of Amir Khusrow Dehlavi. Stylistics of Persian Prose and Poetry (Bahār-e Adab). 2019;12(2, Serial 44):349-70.

دانلود

چاپ شده

۱۴۰۵/۰۱/۰۱

ارسال

۱۴۰۴/۰۶/۰۱

بازنگری

۱۴۰۴/۰۹/۰۹

پذیرش

۱۴۰۴/۰۹/۱۶

شماره

نوع مقاله

مقالات

ارجاع به مقاله

هلاکوپور ل.، مولوی وردنجانی آ.، و علیپور م. . (1405). بررسی استعاره­های مفهومی اندام­واژه­ها در داستان یک شهر احمد محمود. گنجینه زبان و ادبیات فارسی، 1-17. https://jtpll.com/index.php/jtpll/article/view/244

مقالات مشابه

11-20 از 132

همچنین برای این مقاله می‌توانید شروع جستجوی پیشرفته مقالات مشابه.