تحلیل عناصر غنایی در منظومه خسرو و شیرین نظامی
کلمات کلیدی:
نظامی گنجوی, خسرو و شیرین, شعر غنایی, تغزل, فرهاد, نیایش, مرثیهچکیده
منظومه خسرو و شیرین نظامی گنجوی از شاخص‌ترین آثار تغزلی در ادبیات کلاسیک فارسی است که با بیانی شاعرانه و ساختاری پیچیده، مضامین عاشقانه را در قالبی حماسی روایت می‌کند. این مقاله با هدف تحلیل عناصر غنایی در این منظومه، به بررسی نقش طبیعت، وصف معشوق و عاشق، روابط تغزلی میان شخصیت‌ها، و کارکردهایی چون نیایش، شکوائیه، موسیقی و مرثیه پرداخته است. یافته‌ها نشان می‌دهد که نظامی با بهره‌گیری از زبان موسیقایی، تصویرسازی‌های شاعرانه، و ساختارهای عاطفی، نه‌تنها عشق را روایت کرده، بلکه آن را به تجربه‌ای درونی، چندبعدی و گاه عارفانه بدل ساخته است. در این میان، شخصیت فرهاد به‌عنوان نماد عشق پاک و فداکارانه، به غنای معنایی اثر افزوده و با مرگ تراژیک خود، نقطه اوج احساسات تغزلی منظومه را رقم زده است. توصیف طبیعت، بزم، ناز و نیاز، وصال و فراق، و مرگ عاشقانه، همگی در خدمت شکل‌گیری یک ساختار تغزلی عمیق قرار گرفته‌اند. این پژوهش نشان می‌دهد که منظومه خسرو و شیرین فراتر از یک روایت عاشقانه، نمونه‌ای تمام‌عیار از شعر غنایی است که توانسته است عشق را از سطح روایت به ژرفای معنا و احساس ارتقاء دهد.
دانلودها
مراجع
1. Oladi G. Analysis of Non-Verbal Communication in the Lyrical System of Khosrow and Shirin. Quarterly Journal of Persian Language and Literature. 2021;13(48):62-99.
2. Piri M. The Story Knot in Khosrow and Shirin and Vis and Ramin. Keyhan Farhangi. 2002.
3. Modabberi M, Hosseini Sarvari N, Jafari M. Focalization and Distribution of Consciousness in the Story of Khosrow and Shirin of Shahnameh. New Literary Searches. 2019:47-71.
4. Abbasova KY. Communication as a Universal Human Value in Nizami Ganjavi's “Khosrow and Shirin”. Herald of Dagestan State University. 2021;36(3):90-7.
5. Ashkenazi RS. The Manuscript of Nizami’s “Khosrow and Shirin” in Judeo-Persian From the Collection of Elkan Nathan Adler. Orientalistica. 2024;6(5):858-69.
6. Carmeli O. An Unknown Illuminated Judeo-Persian Manuscript of Nizāmī’s Khosrow and Shīrīn. Ars Judaica. 2021;17(1):131-40.
7. Mamyrbek G. The Problem of Transcription of the Text in Khosrow and Shirin. Bulletin of L N Gumilyov Eurasian National University Filology Series. 2023;145(4):55-65.
8. Sagymzhanova T, Sagyndyk N, Alkaya E. The Poem Khosrow and Shirin and the Epic Heritage of the Turkic Peoples. Bulletin of L N Gumilyov Eurasian National University Filology Series. 2023;145(4):99-108.
9. Boostani M, Dalai P. Thematic Affinities of “Khosrow and Shirin” and “Romeo and Juliet”. Research Result Theoretical and Applied Linguistics. 2017;3(3).
10. Al-Feeli EKS, Mahmoud F. Stylistics Analysis of the Two Fictional Poems of (Khosrow and Shirin) Nizami Ganjavi and (Farhad and Shirin) Vahshi Bafqi. Al-Adab Journal. 2020(132):541-60.
دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 Abdolvahab Shnavaz Khalegdadi (Author); Ali Mandegar; Majidreza Khazaivafa (Author)
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.
