واکاوی نقش طنز در ادبیات فارسی معاصر با تاکید بر آثار عبید زاکانی و بیژن نجدی

چکیده

طنز یکی از ابزارهای قدرتمند در ادبیات فارسی است که برای بیان انتقادات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی به کار گرفته شده است. این پژوهش با رویکردی تطبیقی، به بررسی نقش طنز در آثار کلاسیک و معاصر فارسی می‌پردازد و از دو نویسنده برجسته، عبید زاکانی و بیژن نجدی، به‌عنوان نمایندگان این دو دوره استفاده می‌کند. تحلیل آثار عبید زاکانی، مانند «موش و گربه»، نشان‌دهنده استفاده از طنز برای نقد مفاسد اجتماعی و سیاسی در قرون میانه است. از سوی دیگر، در آثار بیژن نجدی، طنز در قالبی ظریف‌تر و چندلایه‌تر ظاهر شده و به مسائلی چون هویت فردی و روابط انسانی پرداخته می‌شود. یافته‌ها حاکی از آن است که طنز، با وجود تغییر در سبک و ساختار، همچنان نقش موثری در انتقال پیام‌های عمیق و ایجاد ارتباط با مخاطب ایفا می‌کند. این مقاله همچنین به بررسی تحولات زبان طنز در ادبیات معاصر و نقش آن در بازتاب مسائل جامعه امروز می‌پردازد.