تحلیل کارکردهای ارتباطات غیر کلامی در شعر شاملو

چکیده

ارتباطات غیر کلامی یا زبان بدن یکی از ابزارهای مهمی است که هر گفتمانی برای ساختن پیام‌های بصری خود به صورت خوداگاه و ناخوداگاه از آن بهره می‌برد. در شعر و متون ادبی به دلیل عدم امکان انتقال صحیح، کامل و بی‌نقص مفاهیم و عواطف نهفته در وجود شاعر به سبب تنگنای وزن و قافیه، فقر واژگانی و نداشتن برابرهای مناسب مفهومی از جمله برابرهایی در ازای بیان هیجانات، و احساساتی نظیر خشم، ترس، شادی، غم و... شاعر ناگزیر به استفاده از زبان دیگری به نام زبان بدن یا ارتباطات غیرکلامی می‌شود که از قضا بسیار صادق‌تر و گویاتر از زبان گفتاری و بیان شفاهی عمل می‌کند. پژوهش حاضر با هدف تاکید بر اهمیت ارتباطات غیرکلامی در متون ادبی و به منظور ارائه مدلی عملی کارکردهای ارتباطات غیر کلامی در شعر شاملو را به روش توصیفی تحلیلی واکاوی، استخراج و گزارش نموده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد با وجود حضور همه انواع کارکردهای شش‌گانه در شعر شاملو که گاه برای تأیید و تکمیل معانی به کار رفته و گاه برای نقض ارتباطات کلامی به کار رفته است کارکرد جانشینی و کارکرد متعارض در شعر شاملو بیشتر خود را نشان می‌دهد.