کاربرد نشانه‌شناسی در تحلیل شعر شمس لنگرودی: بررسی استعاره‌های اجتماعی و تاریخی در بازنمایی بحران‌های هویتی

چکیده

این پژوهش با هدف تحلیل نشانه‌شناختی اشعار شمس لنگرودی و بررسی نحوه‌ی بازنمایی بحران‌های هویتی در آن‌ها انجام گرفته است. شمس لنگرودی، با بهره‌گیری از استعاره‌ها و نشانه‌های اجتماعی و تاریخی، به‌عنوان ابزاری برای بازتاب واقعیت‌های اجتماعی، فرهنگی و تاریخی جامعه‌ی ایران، بحران‌های هویتی را در اشعار خود به تصویر می‌کشد. این پژوهش با استفاده از چارچوب‌های نظری نشانه‌شناختی، از جمله نظریات رولان بارت، چارلز پیرس و ژاک لاکان، به بررسی استعاره‌هایی نظیر «خاک»، «خانه»، «شمشیر» و «آسمان» می‌پردازد که در اشعار او معانی عمیقی از هویت فردی و جمعی را بازنمایی می‌کنند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که لنگرودی با بهره‌گیری از این نمادها و استعاره‌ها، تعارض‌ها و تناقض‌های درونی جامعه‌ی معاصر ایران و تجربه‌های زیسته‌ی جامعه را به نمایش می‌گذارد. استعاره‌های او نشان‌دهنده بحران‌های هویتی و فرهنگی‌اند که از تغییرات سریع اجتماعی و تحولات تاریخی نشأت گرفته و هویت جامعه‌ی ایرانی را تحت تأثیر قرار داده‌اند. به‌علاوه، این پژوهش نشان می‌دهد که رویکرد نشانه‌شناسی در تحلیل اشعار لنگرودی، به درک لایه‌های پنهان معنایی و فهم عمیق‌تر بحران‌های هویتی و اجتماعی جامعه‌ی معاصر کمک شایانی می‌کند. این مقاله همچنین به مقایسه‌ی نتایج با پژوهش‌های پیشین می‌پردازد و پیشنهاداتی برای مطالعات آتی در زمینه تحلیل نشانه‌شناسی در ادبیات معاصر ارائه می‌دهد.