سیمای زن در ادبیات منظوم عرفانی فارسی (تا سده نهم قمری)

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی سیمای زن در ادبیات منظوم عرفانی فارسی تا سده نهم قمری می­باشد. روش تحقیق توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه­ای می‌باشد. بررسی­ها نشان داد سرتاسر زندگی زن نمادهایی از لطافت و زیبایی را به همراه دارد. در دوران دختری نمادی از پاکی، احساس و عواطف است. زمانی که ازدواج می­کند سمبل مهر، عشق و محبت است و وقتی‌که مادر شد؛ تندیس گذشت، فداکاری و ایثار می­شود. به ادبیات عرفانی که رجوع کنیم، زیبایی­ها در زن گاه ظاهری و گاه باطنی است. زن نماد نور است. از دیدگاه صوفیه و عارفان، گاه زن نماد و سمبل خصایص انسانی و حتی متصف به برخی صفات خدا گونه معرفی می­شود و گاه نیز منزلت و مقامی شیطانی دارد. گاهی صفات نیک را در خود جمع کرده و گاهی به صفات زشت و ناپسند متصف می­گردد. زنان منظومه­های عرفانی از برترین موقعیت برخوردارند. در مرتبه بعد از آثار عرفانی، زنان بوستان سعدی هستند که وجودشان تنها قیومیت و حاکمیت بلامنازع مردان به رسمیت شناخته می­شود.