بررسی و تحلیل شاخصه‌های رشدیافتگی در شخصیت‌های حاضر در اشعار پروین اعتصامی
کلمات کلیدی:
پروین اعتصامی, رشدیافتگی, روان‌شناسی انسان‌گرا, خودشکوفایی, تحلیل تماتیک, اخلاق اجتماعیچکیده
این پژوهش با هدف واکاوی شاخصه‌های رشدیافتگی در شخصیت‌های حاضر در اشعار پروین اعتصامی و تحلیل ابعاد روان‌شناختی نهفته در آثار او انجام شده است. با رویکردی کیفی و بر پایه تحلیل تماتیک، دیوان پروین به‌طور دقیق بررسی شد و ابیات مرتبط با مفاهیم رشد انسان‌گرایانه استخراج گردید. یافته‌ها نشان داد شخصیت‌های شاعرانه پروین فراتر از پندهای اخلاقی ساده حرکت می‌کنند و فرایندی پویا از رشد فردی و اجتماعی را بازنمایی می‌سازند. مهم‌ترین شاخصه‌های شناسایی‌شده شامل درک واقعیت و توان تمیز حقیقت از فریب، پذیرش خویشتن و دیگران، خودانگیختگی و سادگی، مسأله‌مداری و احساس رسالت اجتماعی، کیفیت کناره‌گیری و استقلال، حس همدردی و روابط انسانی، توانایی تشخیص وسیله و هدف، و شوخ‌طبعی فلسفی و غیرخصمانه است. نتایج نشان می‌دهد پروین با زبانی تمثیلی و گفت‌وگومحور، الگویی بومی از رشد روانی و اخلاقی ارائه می‌کند که با نظریه‌های انسان‌گرا هم‌خوان است اما در متن فرهنگی و اجتماعی ایران ریشه دارد. این رویکرد، آثار او را فراتر از شعر اخلاق‌گو به منبعی کاربردی برای آموزش مهارت‌های زندگی، ارتقای همدلی و تقویت تفکر انتقادی تبدیل می‌کند و نشان می‌دهد که ادبیات می‌تواند ابزاری کارآمد در پرورش انسان متعادل و مسئول باشد.
دانلودها
مراجع
1. Schultz D. Growth Psychology. Tehran: Roshd; 1990.
2. Maslow AH. Motivation and Personality. Tehran: Nashr Markaz; 1993.
3. Parsa M. Humanism and Education. Tehran: SAMT; 2003.
4. Dehbashi A. Parvin E’tesami: Life and Poetry. Tehran: Goftar; 1991.
5. Hamidian S. Social Poetry of Parvin E’tesami: A Re-reading. Tehran: Ghatreh; 1994.
6. Yahaghi MJ. Symbol and Allegory in Contemporary Persian Poetry. Tehran: Sokhan; 2006.
7. Schultz D, Schultz S. Theories of Personality. Tehran: Virayesh; 2013.
8. Alinejad Z. A Psychoanalytic Study of Parvin E’tesami’s Poetry. Contemporary Literary Criticism Journal. 2023;7(2):115-42.
9. Rahimi E, Rahimi M. Psychological Needs of Maslow in Persian Classical Texts. Psychology and Literature Journal. 2022;9(1):35-68.
10. Sadeghi MR. Social Psychology in the Poems of Parvin E’tesami. Humanities Research Journal. 2021;18(4):91-120.
11. Pouraskandar F. Social Interest in Parvin E’tesami’s Poetry: An Adlerian Perspective. Contemporary Persian Literature Studies. 2019;4(2):25-55.
12. Ghasemi M, Mozaffari R. Psychoanalytic Criticism of “Most va Mohtaseb” by Parvin E’tesami. Journal of Persian Language and Literature Studies. 2021;11(3):45-70.
13. Bahrevar A. A Psychological Reading of Rumi’s Life Based on Maslow’s Hierarchy. Comparative Literary Studies. 2009;2(1):45-70.
14. Zahirinejad F. Self-Actualization in Masnavi: A Humanistic Approach. Mystical Literary Studies. 2008;3(1):75-102.
15. Sohrabi N, Saed M. Psychological Analysis of Attar’s Simorgh Story Using Maslow’s Theory. Persian Mysticism and Literature. 2019;12(4):63-90.
16. Seif AA. General Psychology. Tehran: Doran; 2011.
17. Francis D, Kritsonis W. Maslow’s Hierarchy of Needs: An Educational Perspective. National Forum of Educational Administration and Supervision Journal. 2006;23(3):1-8.
18. Pardee R. Maslow’s Theory of Motivation and Learning. The Journal of Humanistic Psychology. 1970;10(2):5-15.
19. Heydari R, Kardoust Fini S. Humanism and Self-Actualization in Rumi and Maslow. Humanistic Psychology Research Journal. 2013;1(2):31-55.
20. Karimi AA. Personality and Motivation Psychology. Tehran: Allameh Tabataba’i University Press; 2010.
21. Shari’at-Bagheri M. Perfect Human in Rumi and Maslow. Psychology and Religion Quarterly. 2012;5(2):81-104.
22. Jalili N, Faghih Malek-Marzban A. Mystical Peak Experience in Bidel’s Poetry and Maslow’s Theory. Modern Comparative Literature. 2019;6(3):150-82.
23. Shariati A. Justice and Humanity in Persian Poetry. Tehran: Ghalam; 1983.
24. E’tesami P. Divan-e Ashar-e Parvin E’tesami. Tehran: Sokhan; 2008.
دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 Alireza Gilani (Author); Mansooreh Mashayekhie; Mohammad Fatehi (Author)
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.
